II. Murad Dönemi (1421-1451)

a) II.Murad ve Mustafa Çelebi MücadelesiDüzmece Mustafa Olayı
II. Murad tahta çıkar çıkmaz saltanat mücadelesi ile karşılaştı.Timur tarafından Semerkant’a götürülen amcası Mustafa Çelebi, Timur’un ölümüyle serbest kalmış ve Anadolu’ya dönmüştü.Bizans tarafından para karşılığı esir tutuluyordu.Ancak II. Murat tahta çıktığı günlerde serbest bırakıldı. Karamanoğullarından yardım alan Mustafa Çelebi Bizans’ın da desteğini alarak Rumeli’ne geçti. Gelibolu kalesini kuşattı.Rumeli’ndeki beyler Mustafa Çelebi’nin saflarına geçti.Üzerine gönderilen vezir-i azam Beyazıt Paşa’yı yenerek Edirne’ye girdi ve hükümdarlığını ilan etti.
Rumeli’yi ele geçirdikten sonra Anadolu’ya yöneldi.II. Murad İzmir’de şap madeni işleten Cenevizlilerle anlaştı.Mustafa Çelebi telaşlanarak Bursa’ya geldi.
II. Murad’ın komutanlarından Mihailoğlu vasıtası ile Rumeli beyleri ile gizlice temas kuruldu.Mustafa Çelebinin şehzade olmayıp düzmece olduğuna inandırıldılar.Buna inanan Rumeli beyleri ve Cüneyd beyin II. Murad tarafına geçmesi ile telaşa düşen Mustafa Çelebi Rumeli'ye kaçtıysa da yakalanarak öldürüldü.
Sultan Murad 2 yıl süren bu isyanı bastırdıktan sonra Edirne’ye giderek tahta oturdu.

b) İstanbul Kuşatması:
Mustafa Çelebiye yardım eden Bizans’ı cezalandırmak amacıyla 1422 yılında 30 bin kişilik bir kuvvetle İstanbul kuşatıldı.Büyük toplar olmadığı için şehre zarar verilemiyordu ancak tekerlekli kuleler vasıtasıyla ciddi bir tehdit haline gelinmişti.İlk kez kuşatmada donanma kullanılmıştır.Bu sırada Bizans’ın desteklediği II. Murad’ın küçük kardeşi şehzade Mustafa’nın isyan etmesi üzerine kuşatma kaldırıldı.

c) Şehzade Mustafa İsyanı:
Sultanın 13 yaşında olan Hamiteli sancak beyi olan kardeşi şehzade Mustafa korkarak Karamanoğullarına sığınmıştı.Anadolu beylikleri de yardım etmişlerdi. İstanbul kuşatması sırasında Bizans şehzadeyi yanına çağırarak destek verdi.Bursa’yı kuşattı. İznik’i ele geçirdi.Kuşatmayı kaldıran II. Murad Gelibolu yoluyla Anadolu’ya geçti. İznik’e gelerek kardeşini yakalatarak boğdurttu.

d) Anadolu Beylikleri ile Mücadele:
Anadolu beylileri II. Murad’ın ilk yıllarındaki saltanat mücadelelerinden yararlanmaya çalışmışlardı. En önemlileri Karaman, Germiyan, Menteşe ve Candaroğullarıdır.II. Murad şehzade Mustafa olayını hallettikten sonra belikler üzerine yürüdü.Candaroğulları ikiye ayrılmıştı.Birbirleri üzerinde hakimiyet kuramayınca Osmanlı egemenliğini tanıdılar.
II. Murad Menteşeoğulları üzerine yürüyerek 1425 yılında Muğla’yı alarak beyliğin hakimiyetine son verdi.1426’da Aydın oğullarını yeniden kurmak isteyen Cüneyd beyin üzerine gidiler Salihli’de yakalanarak idam edildi.
Sıra Karamanoğullarına gelmişti.1437 yılında sefere çıkılarak Konya içlerine kadar ilerlendi.İbrahim Bey kaçarak dağlık bölgeye sığındı ve barış istedi.Rumeli’de durum karışık olduğundan teklif kabul edildi.Bu barışa göre:

1) Karamanoğlu İbrahim Bey toraklarına dönecek.
2) İşgal ettiği Hamideli toprakları Osmanlılara katılacak

Fakat İbrahim Bey sözünde durmayarak Macarlar ve Bizans ile anlaşarak Osmanlıları arkadan vurmuştur.Beylik ortadan kalkana kadar mücadele devam etmiştir.

e) Rumeli’de ki Durum:
Bu dönemde Makedonya, Selanik,Teselya alınmış, Arnavutluk Osmanlı himayesine girmişti.
Balkanların en güçlü devleti olan Macarlar Türk ilerleyişinden rahatsızlık duyuyordu.Sultan Murad’ın ilk yıllarındaki kargaşadan yararlanarak Sırbistan üzerinde hakimiyet kurmaya çalıştılar.Sultan murad 1426 yılında Eflak’a girdi. Macar ve Eflak kuvvetleri mağlup oldu.1427 yılında Sırp kralı Lazar Osmanlı hakimiyetini kabul etmek zorunda kaldı.Sırp kralı Lazar’ın ölümüyle başa geçen kralı Osmanlılar kabul etmedi. Osmanlı Macar mücadelesi hızlandı.Türkler Sırbistan’a girdi. Macarlar ise Belgrat’ı işgal etti.Burada Macarların bozguna uğraması üzerine Sırp kralı Bırankoviç Türk hakimiyetini kabul etti.Eflak prensside Türk üstünlüğünü tanıdı.1428’de barış yapılmasına rağmen Macarlar iddialarından vazgeçmedi.
Macarlar yeni müttefikler aramalarına rağmen Türk kuvvetleri Macaristan içlerine kadar girdi.Fakat Belgrat alınamadı. Bu durum Macarları cesaretlendirdi.
Osmanlı aleyhine Bizans ve Avrupa’da ittifak çalışmaları hızlandı.Eflak beyi tarafından Osmanlı kuvvetleri pusuya düşürülerek 20 bin asker şehit edildi.Bağlı beyler cesaret bularak ayrıldılar.Osmanlının cezalandırma seferleri de başarısızlıkla sonuçlandı.Türkler aleyhine Karamanoğullarınında bulunduğu büyük bir ittifak kuruldu. İttifakta Sırp, Erdel, Eflak, Macar kuvvetleri bulunuyordu. Niş yakınlarında büyük kayıplar veren Osmanlı kuvvetleri geri çekilmeye başladı. Haçlı birlikleri Filibe’ye kadar ilerledi.Ancak soğukların artması ile Daha fazla ilerleyemeden geri çekilmek zorunda kaldılar.

Segedin Antlaşması (1444)
Balkanlarda ardı ardına gelen yenilgiler Osmanlı devletini zor duruma soktu.Anlaşmadan başka yol yoktu.sultan Murad girişimlerde bulunarak 12 Haziran 1444’ de Segedin barışının yapılmasını sağladı.

Maddeleri:
1. Sırp krallığı yeniden kurulacak, sırplardan Türklerin aldığı topraklar geri verilecekti.Buna karşılık Sırplar Türklere vergi verecekti.
2. Eflak, Türklere vergi vermeye devam edecek, fakat Macaristan himayesinde olacaktı.
3. Her iki taraf Tuna’yı geçemeyecekti.
4. Anlaşma 10 yıl geçerli olacaktı.

Önemi ve Sonuçları:
1. Osmanlılar Balkanlarda rahatlama sağlayarak, yeniden toparlanmak için zaman kazanmışlardır.
2. Macarlarla tampon bölge oluşturularak onların direk zararından kurdurulmuştur.
3. İlk defa sınır kavramı ortaya çıkmış ve tuna nehri belirleyici olmuştur.
4. Sultan II. Murad bu ortamdan yararlanarak hükümdarlığı 12 yaşındaki II. Mehmet’e bırakmıştır.
5. Bu durum Avrupa’da yeni bir Haçlı seferinin toplanmasına neden oldu.

f) Varna Savaşı (1444 )
Segedin antlaşması sonucu tahtın II. Mehmet’e bırakılması Osmanlı devletinin içinde ve Avrupa’da olmak üzere iki önemli sonuç doğurdu.
I. Osmanlı Yönetiminde Etkisi:Küçük yaştaki bir şehzadenin tahta çıkması Osmanlı devleti içinde karışıklıklara sebep oldu.Çandarlı Halil Paşa ile öbür vezirler Şehabettin Paşa, II. Mehmet’in lalaları Zağnos Paşa, İbrahim paşa arasında nüfuz mücadelesi başladı.Bu mücadele Çandarlı sülalesinin yönetimden Fatih tarafından uzaklaştırılmasına kadar devam etmiştir.
II. Avrupa’da Etkisi:Çocuk yaşta bir padişahın tahta çıkması Avrupa’da yeni bir ümit doğurdu.Segedin anlaşmasının kabul edilemeyeceği ilan edildi.Yeni bir haçlı seferi hazırlığına girişildi.
Bu haçlı ordusuna Macar, Polonya, Eflak, Hırvat, Bohemya, Almanya ve Venedik katıldı.Haçlı ordusu Tuna’yı geçerek Varna önlerine geldi.Çandarlı Halil Paşa ve diğer devlet adamlarının ısrarı ile II. Mehmet babası II. Murad’ı tahta davet etti. II. Murad Edirne’ye gelerek ordunun başına geçti.Varna’da iki ordu karşı karşıya geldi. Osmanlı ordusu turan savaş taktiğini uygulayarak haçlıları büyük bir bozguna uğrattı.Haçlı ordusunun başında bulunan Kral Ladislas öldürüldü.(10 Kasım 1444)
Sonuçları:
1. Osmanlıların daha önceki yenilgilerinin izleri ortadan kalktı.
2. Hıristiyan haçlı dünyasının İstanbul’u kurtarma girişimlerinin sonuncusu olmuştur.
3. Türkleri balkanlardan atma girişimi bir kez daha sonuçsuz kaldı.
4. Osmanlıların balkanlarda ki yerleşimi hızlandı.
5. II. Murad bir müddet tahtı oğluna bırakarak çekildiyse de devlet adamlarının ısrarlı davetleriyle tekrar tahta çıktı.

g) II. Kosova Savaşı (1448 )
Macar kralı Jan Hunyad; Macar, Eflak, Polonya ve Almanlardan oluşan ordusu ile Sırbistan’ı işgal ederek Osmanlı topraklarına girdi ve Kosova’ya geldi.Üç gün süren savaşın sonunda turan savaş taktiği kullanılarak Jan Hünyadi ve ordusu ağır bir yenilgiye uğratıldı.(19 Ekim 1448 )

Sonuçları:
1. Balkanlar kesin olarak Türk yurdu haline geldi.
2. Haçlılar bir daha Osmanlılara saldırma cesareti gösteremedi.
3. Avrupa’da bundan sonra taarruz sırası Türklere geldi.
4. Balkanlar, Türklerin Ortaasya ve Anadolu’dan sonra üçüncü yurdu oldu.
5. Türklerin son savunma, haçlıların son saldırı savaşı olmuştur.
Not:İkinci Kosova savaşı Hendek, Miryekefelon, Sakarya savaşları gibi savunmadan taarruza geçilen savaşlara benzerdir.