سلجوقيان / Salcūkiyān
السلاجقة / al-Salācike
BÜYÜK SELÇUKLULAR
( 1038 – 1157 )

Başkent
|
Nişabur
|
Resmi dili
|
Farsça
|
|
Dini
|
Sünni İslam
|
Etnik Gruplar
|
Rumlar, Oğuzlar, Ermeniler, Afganlar, Araplar, Araplar, Farslar
|
Yönetim
|
Monarşi
|
Sultan
|
- 1000-1038
|
Selçuk Bey
|
- 1131-1157
|
Ahmet Sencer
|
Tarih
|
|
- Kuruluş tarihi
|
1037
|
- Dandanakan Savaşı
|
1040
|
- Malazgirt Savaşı
|
1071
|
- Kara Hıtay tarafından yenilmesi
|
1141
|
-Sencer'in Oğuzlar tarafından esir alınması
|
1153
|
- Yıkılış tarihi
|
1157
|
èOğuzların Kınık boyundandırlar.İlk beyleri Selçuk Beydir.
èİlk merkezleri CENT kentidir.(Samanoğlu İslam devletinin korumasında yaşıyorlardı)
èSelçuk beyden sonra Arslan Yabgu Gaznelilere esir düşünce TUĞRUL VE ÇAĞRI başa geçti.Ve onlar Maveraünnehir’den İran’a doğru kaçtılar.
Serahs ve Nesa savaşı ile Gaznelileri yendiler Dandanakan(1040) ile Gazne’yi yıkılışa sürükleyip kendileri de kuruldu. ..
èAnadolu’nun Türk yurdu olması için mücadele ettiler.
è1018-Çağrı’nın Anadolu’yu tanıma ve ganimet seferi /1048 –Pasinler Savaşı.(Bizans’la ilk savaş)
è1071-Malazgirt(Anadolu’nun kapılarının açılması-Alparslan dönemi)
èTürk – İslam dünyasının liderliğini üstlendiler.
è 1058’de Tuğrul Şii BÜVEYHİLER’e karşı Abbasi İslam devletini korudular ve kendine Doğunun Batının Sultanı ünvanı verildi.Böylece Gazneliler’den sonra ikinci kez İslam’ın koruyuculuğu ve Siyasi liderliği Türkler’e geçmiş oldu.
èİkta sistemini uyguladılar.
èMALAZGİRT’ten sonra Selçuklu’ya bağlı Anadolu’da beylikler kuruldu
èBunlara Birinci beylikler denir;
ØSaltuklar-Erzurum
Ø Artuklar;Elazığ ve çevresi
ØMengücekler;Erzincan
ØDanişment;Sivas ve çevresi
Çaka Beyliği;İzmir(İlk Denizci Türkler)
èAlparslan’dan sonra Melikşah geldi.Bu dönem en güçlü dönem ve örgütlenme dönemi oldu.
ØDivan Örgütü
Øİkta Sistemi
ØEyalet Sistemi
ØNizamiye Medreseleri
ØCelali Takvimi
èİkta-divan-eyalet sistemleri İran’dan örnek alınmıştır
èAnadolu için iskan politikası uyguladılar.
èAtabeylik kurumunu geliştirdiler.(Şehzade eğitimi ile ilgilenen komutanalr)
èBatıni Tarikatının zararlı çalışmalarını önleyemediler. (Hasan Sabbah)
1141’de Katvan savaşı ile Karahıtaylar’a yenildiler ve parçalandılar.
Yıkılış nedenleri :
èTaht kavgaları(düzensiz veraset)
èBatini tarikatının süikastleri
èAbbasi halifelerinin siyasi yetkilerini alabilmek için yaptığı faaliyetler
èDevlet yönetiminde İranlılara çok görev vermeleri ve Türkmenlerin küserek isyan etmesi
èAtabeylerin devlet zayıflayınca bölgelerinde bağımsızlık ilan etmeleri
èŞehzadelere çok yetki vermeleri(para basma-hutbe okutma-divan kurma gibi)
èI.Haçlı seferinin olumsuz etkisi (prestij kaybetmiştir)
SELÇUKLU’DAN SONRA TORAKLARINDA KURULAN DEVLET VE ATABEYLİKLER
è1-Irak-Horasan Selçukluları
è2-Kirman Selçukluları(İran)
è3-Suriye Selçukluları
è4-Anadolu Selçukluları
è5-Harzemşahlar (Harzem Bölgesi)
è6-Atabeylikler
ØSalgurlar(Fars-İran)
Øİldeniz oğulları(Azerbeycan)
ØBeg-Tegin oğulları(Erbil)
ØBöriler(Şam)
ØZengiler(Musul)
HÜKÜMDARLAR :
Selçuk Bey 1000 – 1038
Tuğrul Bey 1037 – 1063
Alp Arslan 1063 – 1072
Melikşah 1072 – 1092
I.Mahmud 1092 – 1093
Berkyaruk 1093 – 1104
II. Melikşah 1105
Mehmed Tapar 1105 – 1118
II. Mahmud 1118 – 1131
Ahmed Sencer 1131 – 1157
SOYAĞACI :
|
Selçuk Bey
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Arslan İsrail
|
|
Mikail
|
|
Musa Yabgu
|
|
Yusuf İnal
|
|
Yunus
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kutalmış
|
|
Çağrı Bey
|
|
1.Tuğrul Bey
(1037 - 1063)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Süleyman Rum Selçuk
|
|
2. Alparslan
(1063 - 1072)
|
|
Kavurd Beg
Kirman Selçuk
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Melikşah
(1072 - 1092)
|
|
Tutuş Suriye Selçuk
|
|
Tekiş
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. Berkyaruk
(1094 - 1105)
|
|
8. Sencer
(1118 - 1157)
|
|
4. Mahmut
(1092 - 1094)
|
|
7. Muhammed
(1105 - 1118)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. II. Melikşah
(1105)
|
|
9. II. Mahmud
(1118 - 1131)
|
|
12. Mesud
(1134 - 1152)
|
|
15. Süleyman Şah
(1160 - 1161)
|
|
11. II. Tuğrul Beg
(1132 - 1134)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|